Strukturalność gleby

Zasadniczym warunkiem żyzności gleby jest jej trwała gruzełkowata struktura, którą charakteryzuje spulchniona warstwa, składająca się z oddzielnych gruzełków o średnicy od 1 do 10 mm. Naturalnym przeciwieństwem gruzełkowatej struktury jest bezstrukturalny (rozdzielnocząstkowy) stan gleby. W tym wypadku oddzielne cząsteczki gleby nie mają między sobą żadnego związku i tworzą jednolitą masę warstwy ornej. Wymienione stany gleby wpływają również na jej właściwości wodne. Trwałość struktury gleby określa się zdolnością kompleksów glebowych do przeciwstawiania się niszczącemu działaniu wody. W glebie strukturalnej między gruzełkami znajdują się dosyć duże wolne przestrzenie. Dzięki przestrzeniom między gruzełkami w glebę strukturalną może wsiąknąć woda nawet z dużych opadów atmosferycznych. Do gleby zbitej — niestrukturalnej, w której przestrzeni między gruzełkami nie ma, wsiąka zaledwie znikoma część wody przez włoskowate kanaliki, każda bowiem kropla wody, która dostała się w ten sposób do gleby, przeszkadza w przenikaniu następnych kropli; woda gromadzi się na powierzchni gleby i spływa po pochyłościach do dolin rzek, albo do zamkniętych, niskich równin. Z gleby strukturalnej woda znacznie wolniej paruje, gdyż będąc wchłonięta przez poszczególne gruzełki nie może swobodnie podsiąkać; przeszkadzają temu wolne przestrzenie między gruzełkami. Ta właściwość gleby strukturalnej sprawia, że taka gleba może zmagazynować w ciągu roku 85% wody z rocznych opadów, gdy tymczasem gleba niestrukturalna zatrzymuje zaledwie 15% wody.