Talerzowanie

Talerzowanie ma na celu spulchnienie i wymieszanie górnej warstwy gleby lub poruszenie skorupy gleby, pokrajanie skib po orce łąk, odłogów albo nieużytków rolnych oraz pokruszenie brył po orce gleb zwięzłych. Brony talerzowe działają na rolę częściowo jak pług, odcinając i odkładając cienkie skiby, a częściowo jak kultywator, wrzynając się płytko w glebę i spulchniając ią. Podorywki broną talerzową mogą być wykonywane tylko na polu o wysokiej kulturze. Talerzowanie pola zaperzonego jest niekorzystne, powoduje bowiem pocięcie rozłogów perzu, co stwarza warunki jeszcze lepszego jego rozwoju. Wskaźnikiem oceny jakości talerzowania jest terminowość wykonania zabiegu, zachowanie ustalonej głębokości, wyrównanie powierzchni oraz niewystępowanie orni jaków. Podstawową częścią roboczą brony talerzowej są wklęsłe talerze osadzone obrotowo na wspólnej osi ułożyskowanej w ramie. Aby jednak talerze nie tylko cięły powierzchnię roli, ale także ją odwracały — muszą być ustawione pod pewnym kątem do kierunku ruchu narzędzia. Najlepszy efekt pracy uzyskuje się, gdy kąt natarcia talerzy wynosi około 17—20°. Regulację ustawienia kąta natarcia talerzy wykonuje się przez odpowiednie ustawienie całego zespołu w stosunku do kierunku ruchu. Talerze bron talerzowych mają niekiedy w drugim rzędzie zębate obwody, które dzięki swym zębatym występom łatwiej wbijają się w skiby lub darń niż obwody gładkie. Brony talerzowe są używane do krajania grud i skib, do spulchniania skorupy na roli oraz do niszczenia skiełkowanych chwastów; bron talerzowych używa się także do przeorywania łąk, podorywania pól i wymieszania z glebą nawozów mineralnych. Talerzówki działają na rolę częściowo jak pług podorywkowy, ponieważ mogą odcinać i częściowo odkładać cienkie skiby, oraz częściowo jak kultywator, ponieważ wrzynając się w glebę wzruszają ją płytko. Części robocze (talerze) bron talerzowych są ustawione na wspólnej osi w poszczególnych sekcjach. Sekcje talerzy mogą być ustawione pod różnymi kątami do kierunku ruchu. Jeśli oś, na której są osadzone talerze, ustawiona jest prostopadle do kierunku ruchu ciągnika, wówczas talerze brony będą jedynie przecinały glebę. Jeżeli jednak oś brony będzie ustawiona ukośnie do kierunku ruchu, to będą one nie tylko przecinać rolę, lecz także odwracać ją i odkładać poszczególne „paski“ roli na bok. Im bardziej ukośne będzie ustawienie talerzy, tym energiczniejsze będzie ich działanie. Jednocześnie zmiana kąta ustawienia brony wpływa na jej szerokość roboczą. W celu zwiększenia głębokości pracy narzędzia, obciąża się tale- rzówkę balastem z kamieni. Do obciążania brony służą odpowiednie skrzynki umieszczone na ramie każdego zespołu talerzy. Bron talerzowych używa się do podorywek, do krojenia skib bardzo zwięzłych gleb lub do niszczenia darni. Brony talerzowe buduje się zarówno konne, jak i ciągnikowe, zawieszane lub doczepiane. Dla zrównoważenia bocznych sił występujących w czasie pracy brony talerzowej sekcje brony ustawia się w przeciwnych kierunkach w stosunku do jej osi symetrii, a brony jednokierunkowe zaopatruje się w silne kroje tarczowe, przejmujące boczne naciski.