Zabezpieczenie roślin przed przymrozkami

W okresie wiosennym, a zwłaszcza w okresie kwitnienia sadów i niektórych roślin, zdarzają się nocne przymrozki przygruntowe powodujące niszczenie kwiatostanu roślin, a tym samym i przyszłych plonów. Najbardziej odporne na przymrozki nocne są dopiero rozwijające się pączki. W miarę rozkwitania odporność ta maleje i jest mniejsza dla kwiatów, a jeszcze mniejsza dla zawiązków owoców. Jedną z głównych przyczyn występowania przymrozków przygruntowych jest wypromieniowanie ciepła przez ziemię podczas pogodnej nocy, co powoduje największą obniżkę temperatury otoczenia nad ranem. Rozkład temperatur w glebie i powietrzu zmienia się w ciągu doby i jest inny w ciągu dnia, gdy pochłaniająca promieniowanie powierzchnia ziemi przyjmuje ciepło, a inny w ciągu nocy, gdy promieniująca ziemia oddaje ciepło. Wielkość przygruntowego przymrozku zależy również od rodzaju powierzchni gleby. Izolowana ściółką gleba nie traci ciepła, nie ogrzewa powietrza, przymrozek będzie więc tu największy. Gleba ubita łatwo przewodzi ciepło i przekazuje je otaczającej atmosferze, wobec czego przymrozek może nad ubitą glebą nie wystąpić. Na terenach falistych spływ zimnego powietrza ze zboczy do dolin pogłębia niebezpieczeństwo występowania przymrozków nocnych. W dolinach leżących u stóp dużych zboczy, w wielkich basenach obniżka temperatury może być większa niż w dolinach leżących u stóp małych zboczy — w małych basenach. Powietrze chłodne zatrzymuje się nieruchomo we wgłębieniach terenowych. Posługując się psychrometrem można przewidzieć prawdopodobieństwo występowania nocnych przymrozków. Po odczytaniu temperatur z termometru suchego i mokrego ustawionych na wysokości 1 m nad ziemią można, posługując się nomo- gramem, ustalić prawdopodobieństwo występowania przymrozków. W przypadku ustalenia, że przymrozek jest prawdopodobny (lub pewny) można zastosować jeden ze sposobów zapobiegania występowaniu przymrozków przygruntowych. Zadymianie powietrza wytwornicami mgły-dymu zmniejsza promieniowanie ziemi, a tym samym zmniejsza stratę ciepła. Przetłaczanie zimniejszego powietrza z wyższych warstw atmosfery daje również dobry wynik, wymaga jednak kosztownych instalacji. Przymrozkom zapobiega bardzo skutecznie stosowanie deszczowania, ponieważ wykorzystuje się do tego celu ciepło wydzielane przez zamarzającą w powietrzu i na roślinach wodę. Przy zamarzaniu każdego litra wody wydziela się 80 kcal ciepła. Warunkiem zabezpieczenia przed przymrozkiem jest zapewnienie ciągłości zraszania; dopuszczalne są jedynie kilkunastominutowe przerwy. Działanie ochronne deszczowania może być skuteczne w zakresie temperatur 5—10° C. Zabezpieczenie przed przymrozkami jest jednym z ważnych dodatkowych zastosowań deszczowni. Podczas ochronnego deszczowania wielkość opadu dla wczesnych ziemniaków i truskawek powinna wynosić około 2 mm/godz, dla drzew owocowych 3—4 mm/godz. Dla roślin wrażliwych na intensywne opady dawki muszą być mniejsze. Do zabezpieczania roślin przed przymrozkami stosuje się również płomieniowe podgrzewacze opalane ropą lub olejem gazowym. Podgrzewacz płomieniowy przyczynia się nie tylko do podniesienia temperatury otoczenia dzięki wydzielaniu określonej ilości ciepła, lecz również wywołuje ruch konwekcyjny powietrza powodujący spływanie ku dołowi cieplejszego powietrza z wyższych warstw atmosfery.