Zakres zastosowania wskaźników

Oznaczenie stopnia mechanizacji dla danego procesu technologicznego daje tylko ogólną ocenę przeciętnego poziomu technicznego prac stosowanych w rozpatrywanym procesie. Podobnie wskaźnik motoryzacji informuje jedynie o fakcie wykonywania danej pracy maszynami o napędzie silnikowym lub ciągnikowym, co nie określa jednak poziomu mechanizacji. Nie jest obojętne bowiem czy człowiek wykonujący np. w pełni zmotoryzowaną orkę na powierzchni 1 ha pracuje przez dwa dni przy użyciu ciągnika ogrodniczego, 5 godzin przy użyciu ciągnika lekkiego (25 KM), czy tylko 1 godzinę przy zastosowaniu bardzo ciężkiego ciągnika gąsienicowego (100 KM). Zupełnie inaczej przedstawia się ocena procesu technologicznego w wypadku obliczenia wskaźnika mechanizacji, z którego od razu wynikają korzyści płynące z zastosowania źródeł energetycznych większej mocy. Dla przykładu obliczono orientacyjne wartości wskaźników mechanizacji przy pracy jednego człowieka obsługującego narzędzia lub maszyny, do których napędu użyto różne źródła energetyczne. Z analizy tych obliczeń wynika, że wskaźnik mechanizacji Wmf. rośnie wraz ze wzrostem mocy źródeł energetycznych napędzających maszyny kierowane przez jednego człowieka od około 50% przy jednym koniu, do około 66% przy dwóch koniach i do 75% przy trzech koniach. Jeżeli zaś liczba ludzi zatrudnionych będzie musiała być większa przy tej samej liczbie koni, wskaźnik mechanizacji będzie odpowiednio niższy. Podobnie jest i przy pracach ciągnikowych — im wyższa moc ciągnika, którym pracuje człowiek, tym wyższy wskaźnik mechanizacji (naturalnie przy założeniu prawidłowego wykorzystania mocy silnika). Na przykład, jeśli jeden człowiek pracuje orząc ciągnikiem o mocy 8 KM, wskaźnik mechanizacji Wme wynosi zaledwie około 61%, przy ciągniku o mocy 16 KM — około 76%, przy ciągniku o mocy 25 KM — około 83%, przy ciągniku o mocy 40 KM — około 89%, przy ciągniku o mocy 54 KM — około 91%; przy ciągniku o mocy 90 KM wskaźnik ten wynosi około 95%. Bez wprowadzenia mierników poziomu mechanizacji byłoby trudno mówić o możliwości badań efektów mechanizacji w gospodarstwach. Wszelkie badania nad doborem zestawów maszyn wymagają przede wszystkim dokonania oceny efektów mechanizacji dla określonego poziomu (wskaźnika) mechanizacji, a następnie, po przeprowadzeniu analizy porównawczej efektów mechanizacji przy doborze podstawowych kierunków prac w gospodarstwie wysuwania wniosków prowadzących do wprowadzenia nowych, udoskonalonych form organizacyjnych w badanym gospodarstwie. Dopiero po wprowadzeniu zalecanych usprawnień w zestawie maszyn i w zakresie kierowania i organizacji gospodarstwa przystępuje się do dalszego etapu prac. Wobec stałego postępu nauki w zakresie agrotechniki, biologii, techniki itp., proces prac nad udoskonalaniem doboru zestawu maszyn w gospodarstwie praktycznie nigdy nie ustaje, a wyniki badań powtarzających się w cyklu permanentnych etapów muszą być na bieżąco wprowadzane do praktyki. Wskaźnik mechanizacji oddaje tu duże usługi, pozwalając na precyzyjną ocenę poziomu mechanizacji rozpatrywanego gospodarstwa.