Osuszanie i odwadnianie

Dla prawidłowego rozwoju roślin niekorzystny jest zarówno nadmiar, jak i niedobór wody. Nadmierna wilgotność istnieje wówczas, gdy woda wypełnia wszystkie przestworki pomiędzy cząsteczkami gleby, wskutek czego nie ma w nich niezbędnego w glebie powietrza. Zbyt mała wilgotność występuje wówczas, gdy roślina wymaga do swego rozwoju więcej wody niż się znajduje w glebie. Dlatego też zarówno nadmiar, jak i niedobór wody w glebie powinny być regulowane podczas różnych okresów życia rośliny. Na przykład do kiełkowania nasion potrzeba niewiele wody, a krzewienie się i kłoszenie zbóż, tworzenie się korzeni buraka i kłębów ziemniaka wymagają jej dużo. Jeśli więc brak w glebie dostatecznej ilości wody pochodzącej bądź z deszczów, bądź z przypływającej wgłębnie z gruntów wyżej położonych, trzeba ją dostarczyć roślinie przez odpowiednie nawodnienie; gdy jest nadmiar wody, należy odprowadzić ją rowami lub tzw. drenami. Poziom wody gruntowej określa się w specjalnie do tego celu wykopanych studzienkach, odmierzając kilka razy w ciągu roku odległość zwierciadła wody od powierzchni gruntu. Przyjmuje się, że woda gruntowa powinna się znajdować na głębokości 50 do 70 cm w glebach łąkowych, 70 do 90 cm w glebach pod pastwiskami, 90 do 120 cm w rolach uprawnych. Zależnie od rodzaju upraw rolniczych dąży się do obniżenia poziomu wody gruntowej przez odprowadzenie jej do rowów lub drenów — głębszych lub płytszych. Odwodnienie gruntów rowami stosuje się tam, gdzie chodzi o szybkie odprowadzenie dużej ilości wody, a więc na bardzo podmokłych gruntach, na moczarach i torfowiskach, albo też na obszarach, na których rowy nie przeszkadzają zbytnio, a więc na łąkach. Jeśli brak urządzeń technicznych, rowy melioracyjne kopie się ręcznie, przy czym trzeba zwracać baczną uwagę na utrzymanie prawidłowości spadku. Prace przy kopaniu rowów melioracyjnych można łatwo zmechanizować przez zastosowanie pługów drenarskich doczepianych do ciężkich ciągników gąsienicowych. Najlepiej nawet wykonany rów, jeśli nie będzie konserwowany, ulegnie w bardzo krótkim czasie zniszczeniu i przestanie spełniać swoją rolę. Skuteczność rowu zależy głównie od głębokości i spadku dna. Zarówno jedno, jak i drugie ulega zmianie wskutek zamulania, któremu trzeba przeciwdziałać przez ciągłe usuwanie zarastania przekroju rowu i czyszczenie dna. Roboty konserwacyjne powinny być wykonywane corocznie w jesieni. Aby w czasie czyszczenia dna nie zmienić jego spadku, a w razie małego spadku nie pozbawić rowu odpływu, podczas wykonywania rowu trzeba umieścić w dnie, w odległości co 50 m, poprzeczne beleczki licujące z dnem, o średnicy 10—15 cm i długości równej trzykrotnej szerokości dna. Beleczki te (progi) ułatwiają utrzymanie prawidłowej głębokości i spadku, który możemy stwierdzić ustawiając na tych progach krzyże niwelacyjne. Najmniejsze uszkodzenie ubezpieczenia rowu powinno być natychmiast naprawione.